In het debat over belastingrechtvaardigheid worden de Amerikanen uit de arbeidersklasse vaak tegenover de ultrarijken geplaatst. Terwijl gemiddelde verdieners een substantieel deel van hun inkomen naar de belastingen zien gaan, betalen miljardairs vaak een schrikbarend laag tarief. Uit een recente analyse, inclusief inzichten van ChatGPT, blijkt dat het gelijktrekken van belastingtarieven jaarlijks honderden miljarden – zelfs biljoenen – dollars voor openbare diensten zou kunnen opleveren.
Het ongelijke speelveld: hoe het huidige systeem werkt
Momenteel betalen de rijkste Amerikanen een onevenredig laag deel van hun inkomen aan belastingen vergeleken met de gemiddelde werknemer. Uit gegevens van het National Bureau of Economic Research blijkt dat de top 400 rijkste Amerikanen tussen 2018 en 2020 een effectief belastingtarief van slechts 23,8% betaalden. Ondertussen betaalt de gemiddelde Amerikaan ongeveer 30%, terwijl de hoge lonen vaak boven de 45% uitkomen. In sommige jaren hebben de rijkste gezinnen minder belasting betaald dan de onderste 50% van de huishoudens samen.
Deze ongelijkheid bestaat als gevolg van een preferentiële fiscale behandeling van vermogenswinsten, geavanceerde belastingplanning en mazen in de wet die voor de meeste burgers ontoegankelijk zijn. Als gevolg hiervan kunnen degenen met het meeste geld er vaak meer van behouden.
Het omzetpotentieel: miljarden op tafel
Als miljardairs tegen hetzelfde tarief zouden worden belast als Amerikanen uit de arbeidersklasse, zouden de financiële gevolgen aanzienlijk zijn. Conservatieve schattingen wijzen op een extra jaarlijkse omzet van $500 miljard tot $1 biljoen. Agressievere scenario’s, zoals een verhoging van het hoogste belastingtarief van 1% met slechts 10 procentpunten, zouden $300 miljard per jaar kunnen opleveren. Een verhoging van de miljardairstarieven met 25 procentpunten zou jaarlijks ruim 800 miljard dollar kunnen opleveren.
Beleidsvoorstellen, zoals de vermogensbelasting van senator Elizabeth Warren, zouden 113 miljard dollar per jaar kunnen toevoegen, terwijl de inkomstenbelasting van senator Ron Wyden jaarlijks 56 miljard dollar zou kunnen opleveren. Oxfam schat dat een alomvattende vermogensbelasting voor miljonairs en miljardairs jaarlijks 664 miljard dollar zou kunnen opleveren.
Wat kan het geldfonds zijn?
Deze fondsen zouden kunnen voorzien in cruciale maatschappelijke behoeften. De conservatieve schatting van 500 miljard dollar per jaar zou gratis openbaar collegegeld, universele pre-K, verbeteringen aan de infrastructuur en uitbreiding van de gezondheidszorg kunnen financieren. Het zou ook uitgebreide kinderopvang- en voedselhulpprogramma’s kunnen ondersteunen. In wezen zouden deze inkomsten de overheidsactiviteiten en de beschikbare diensten fundamenteel kunnen hervormen.
De economische impact: meer dan alleen geld
De algemene zorg is dat hogere belastingen op miljardairs investeringen kunnen ontmoedigen of kapitaal naar het buitenland kunnen drijven. Landen met hoge belastingtarieven, zoals die in Scandinavië, laten echter zien dat bloeiende economieën en innovatie elkaar niet uitsluiten met progressieve belastingheffing. Internationale samenwerking op het gebied van belastingbeleid, zoals mondiale minimumbelastingverdragen, zou het voor miljardairs moeilijker kunnen maken om belastingen te ontwijken door fondsen te verplaatsen.
Obstakels voor verandering: waarom dit nu niet gebeurt
Ondanks de potentiële voordelen blijven er nog steeds aanzienlijke politieke en technische hindernissen bestaan. Machtige lobbybelangen zouden zich fel verzetten tegen dergelijke veranderingen, en vermogensbelastingen worden geconfronteerd met administratieve complexiteit en potentiële constitutionele uitdagingen. Sommige economen beweren ook dat drastische belastingverhogingen de economische groei kunnen belemmeren, waardoor de totale belastinginkomsten mogelijk afnemen. Het feit dat een groot deel van de rijkdom van miljardairs gekoppeld is aan niet-gerealiseerde kapitaalwinsten (aandelen, enz.) compliceert de belastingheffing nog verder, aangezien belastingen pas bij verkoop worden geheven.
Mondiale implicaties: een rimpeleffect
Als grote economieën zoals de Verenigde Staten de belastingtarieven gelijk zouden maken, zou dit wereldwijd soortgelijke hervormingen kunnen stimuleren. Dit zou de mondiale belastingontwijking kunnen terugdringen, een gecoördineerd internationaal belastingbeleid kunnen aanmoedigen en druk kunnen uitoefenen op belastingparadijzen om hun systemen te hervormen.
Samenvattend: Het gelijktrekken van belastingtarieven gaat niet alleen over eerlijkheid; het gaat over het vrijmaken van enorme inkomsten die de publieke dienstverlening kunnen transformeren. Hoewel het verwezenlijken van deze veranderingen aanzienlijke juridische en politieke hervormingen zou vergen, zijn de potentiële voordelen te substantieel om te negeren. Het huidige systeem is niet toevallig, en het veranderen ervan zou op grote weerstand stuiten, maar de cijfers maken duidelijk waarom het gesprek moet worden voortgezet.
